Azərbaycan Respublikası ilə Vyetnam Sosialist Respublikası arasında siyasi, diplomatik, iqtisadi və mədəni əməkdaşlığı əhatə edən ikitərəfli münasibətlər sistemidir. Hər iki ölkə müstəqil dövlət olaraq bir-birinə qarşılıqlı hörmət, suverenliyin tanınması və beynəlxalq hüquq prinsiplərinə əsaslanan əlaqələr qurmuşdur.
Azərbaycan ilə Vyetnam arasındakı münasibətlərin təməli hələ Sovet İttifaqı dövründə qoyulmuşdur. Bu illərdə bir çox vyetnamlı tələbə və mütəxəssis Bakı şəhərində, xüsusilə də Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunda (indiki ADNSU) təhsil almış və bu, ölkələrarası gələcək əlaqələr üçün sosial və intellektual baza yaratmışdır.
Müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycan Respublikası ilə Vyetnam Sosialist Respublikası arasında diplomatik münasibətlər 1992-ci il sentyabrın 23-də qurulmuşdur. 2013-cü ildə Vyetnamın Azərbaycandakı səfirliyi fəaliyyətə başlamış, 2019-cu ildə isə Azərbaycanın Hanoyda səfirliyi açılmışdır. Bu addımlar iki ölkə arasında diplomatik əlaqələrin daha da möhkəmləndirilməsinə xidmət etmişdir.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin hakimiyyəti dövründə Azərbaycanın Asiya ilə münasibətlərinin inkişafına xüsusi diqqət yetirilmiş, bu çərçivədə Vyetnamla əlaqələrin qurulması istiqamətində ilkin addımlar atılmışdır. Onun xarici siyasət konsepsiyası çərçivəsində Asiya dövlətləri ilə dostluq və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq Azərbaycan diplomatiyasının əsas istiqamətlərindən biri olmuşdur.
Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi dövründə isə Azərbaycan–Vyetnam münasibətləri yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur. İlham Əliyev Vyetnamla əməkdaşlığın inkişafını Azərbaycan Respublikasının Asiya-Sakit okean regionuna inteqrasiyası baxımından əhəmiyyətli saymış, xüsusilə iqtisadi, enerji, nəqliyyat və təhsil sahələrində əməkdaşlıq imkanlarının genişləndirilməsinə yönəlmiş addımlar atılmışdır.
2014-cü ilin may ayında Vyetnam Sosialist Respublikasının o zamankı Prezidenti Truong Tan Sang Azərbaycana rəsmi səfər etmişdir. Bu, Vyetnam prezidentinin Azərbaycana ilk rəsmi səfəri kimi tarixə düşmüşdür. Səfər çərçivəsində iki ölkə arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığa dair bir sıra sənədlər imzalanmış və siyasi dialoqun daha da intensivləşdirilməsi qərara alınmışdır.
Azərbaycan Milli Məclisinin və Vyetnam Milli Assambleyasının nümayəndə heyətləri arasında da qarşılıqlı səfərlər və görüşlər keçirilmişdir. Parlamentlərarası dostluq qruplarının fəaliyyəti siyasi əlaqələrin genişlənməsində mühüm rol oynamışdır.
Vyetnamın dövlət başçısı Truong Tan Sangın 7 may 2025-ci ildə Bakıya etdiyi rəsmi səfər iki ölkə arasında əlaqələrin daha da möhkəmlənməsinə təkan verdi. Prezident İlham Əliyev ilə görüşdə, iqtisadiyyat, ticarət və enerji sahələrində əməkdaşlığın genişləndirilməsi məsələləri müzakirə olundu. Xüsusilə, neft və qaz sahəsində birgə layihələrin həyata keçirilməsi üçün hüquqi çərçivələrin yaradılması vurğulandı. Həmçinin, təhsil sahəsində əməkdaşlığın artırılması, tələbə mübadilələrinin təşviq edilməsi və birbaşa aviareyslərin açılması məsələləri də gündəmə gəldi. Görüşün sonunda, iki ölkə arasında iqtisadi, ticarət və elmi-texniki əməkdaşlığı gücləndirmək məqsədilə bir sıra sazişlər imzalandı. Bu səfər, Azərbaycan və Vyetnam arasında dostluq və tərəfdaşlıq münasibətlərinin daha da inkişaf etdirilməsi baxımından əhəmiyyətli bir addım oldu.
Azərbaycan–Vyetnam iqtisadi əməkdaşlığında əsas istiqamətlərdən biri enerji sahəsidir. Azərbaycanın Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) ilə Vyetnamın milli neft şirkəti “PetroVietnam” arasında əməkdaşlıq perspektivləri mütəmadi şəkildə müzakirə olunmuşdur. Həmçinin ticarət, kənd təsərrüfatı, nəqliyyat-logistika və informasiya texnologiyaları sahələrində də əməkdaşlıq imkanları araşdırılır. İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi hazırda nisbətən aşağı olsa da, mövcud potensialın reallaşdırılması üçün qarşılıqlı maraq mövcuddur.
Azərbaycan və Vyetnam arasında təhsil və humanitar əlaqələr də diqqətəlayiqdir. Bakı şəhərində təhsil almış vyetnamlı məzunların əksəriyyəti sonradan öz ölkələrində mühüm vəzifələrdə çalışmış, beləliklə də Azərbaycanla Vyetnam arasında dostluq əlaqələrinin dərinləşməsində mühüm rol oynamışlar. Hazırda da vyetnamlı tələbələr Azərbaycan universitetlərində təhsil almaqdadırlar. Tərəflər mədəniyyət sahəsində birgə tədbirlər keçirmək, mədəniyyət günləri təşkil etmək və xalqlar arasında qarşılıqlı anlaşmanı möhkəmləndirmək istiqamətində təşəbbüslərlə çıxış edirlər.
Azərbaycan və Vyetnam beynəlxalq təşkilatlar, xüsusilə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT), Qoşulmama Hərəkatı və digər çoxtərəfli platformalarda bir-birinin mövqelərini dəstəkləyirlər. Bu əməkdaşlıq çoxtərəfli diplomatiya çərçivəsində qarşılıqlı etimadın göstəricisidir.
Azərbaycan–Vyetnam münasibətləri qarşılıqlı maraqlara əsaslanan sabit və dinamik xarakter daşıyır. Siyasi iradə, diplomatik fəallıq və iqtisadi əməkdaşlıq potensialı bu əlaqələrin gələcəkdə daha da dərinləşəcəyini göstərir. Tərəflər energetika, nəqliyyat dəhlizləri, yaşıl iqtisadiyyat, turizm və təhsil sahələrində qarşılıqlı faydalı layihələr həyata keçirməklə ikitərəfli münasibətlərin strateji səviyyəyə çatdırılması istiqamətində addımlar atmaqdadırlar.
İslam Bafadarov,
Yeni Azərbaycan Partiyasının məsləhətçisi
