“Qara şəhəri Ağ şəhərə çevirdik” — bu cümlə yalnız vizual transformasiyanı yox, həm də sosial, mədəni və ekoloji dəyişimi ifadə edir. Bu məqalədə təqdim edilən layihə şəhərin estetikasından başlayaraq əhalinin həyat keyfiyyətinə, ictimai münasibətlərə və ətraf mühitin bərpasına qədər olan çoxşaxəli təsirləri əhatə edir. Məqsədimiz təcrübəni təqdim etmək, qarşılaşdığımız çətinlikləri və qazandığımız uğurları bölüşmək və oxucunu oxşar təşəbbüslərə
“Qara şəhər” — burada tərif olaraq həm fiziki baxımdan çirkli, köhnəlmiş və baxımsız şəhər mühiti; həm də sosial baxımdan ümidin, təminatın və birgəyaşamanın zəiflədiyi məkan kimi başa düşülə bilər. Layihənin əsas məqsədi bu məkanları yenidən yaşanılır, təmiz, təhlükəsiz və insanlara ümid verən məkana çevirmək idi.
İctimai məkanların təmizlənməsi və estetik bərpası, məskunlaşma və infrastrukturun yaxşılaşdırılması, ictimai iştirak və sahibkarlığın təşviqi,ekoloji davamlılığın artırılması,toplum arasında birlik və həmrəylik hissinin gücləndirilməsi.
Küçələrin, parkların və fasadların genəl təmizliyi və təmiri, divar rəsmləri (mural) ilə şəhər mənzərəsinin rəngləndirilməsi — həm bədii estetik, həm də vandalizmə qarşı preventiv tədbir, işıqlandırmanın təkmilləşdirilməsi; gecə təhlükəsizliyinin artırılması,zibil idarəetmə sisteminin yenilənməsi və tullantıların təkrar emalı təşəbbüsləri,ictimai nəqliyyat dayanacaqlarının təmiri, piyada yollarının, çarpayı və yaşıllaşdırma sahələrinin qurulması.
Köhnəlmiş binaların fasadlarının və girişlərinin bərpası. Yerli icmalarla məsləhətləşmələr, vətəndaş forumları və könüllü proqramlar.Gənclər üçün təhsil və məşğulluq layihələri; kiçik biznesə dəstək proqramları. Mədəni tədbirlər, bayramlar və açıq havada kinolar — şəhər həyatını canlandırmaq üçün.Yeni ağaclandırma və yaşıl zolaqların yaradılması.Yağış suyunun idarə olunması üçün sistemlərin tətbiqi. Enerji səmərəli işıqlandırma və texnologiyaların tətbiqi.
Layihənin qısa- və orta müddətdə müşahidə olunan nəticələri belədir:
Vizual dəyişiklik: Köhnə, qaranlıq və baxımsız görünən məkanlar rəngləndi, işıqlandırıldı və daha cəlbedici hala gətirildi. Mural və açıq rəng palitrası insanlara ruhlandırıcı təsir göstərdi.
Təhlükəsizlik hissi: Yaxşı işıqlandırma və təmiz ictimai məkanlar gecə vaxtı təhlükə hissini azaltdı; polis və icma əməkdaşlığı ilə cinayət hadisələrinin müəyyən dərəcədə azaldığı müşahidə olundu.
İqtisadi canlanma: Kiçik sahibkarlıq təşəbbüsləri və açıq bazarlar yeni iş yerləri yaratdı; küçə ticarəti və kafe-kutubxanalar şəhər mərkəzinin canlanmasına kömək etdi.
İctimai iştirak: Könüllülük proqramı və icma görüşləri sayəsində vətəndaş məsuliyyəti artdı; insanlar öz məkanlarına daha çox qayğı göstərməyə başladı.
Ekoloji fayda: Yeni ağaclar və yaşıl sahələr mikroiqlim üzərində müsbət təsir göstərdi və yağış suyunun idarə edilməsində kömək etdi. Təmizlik və yaşıllaşdırma işlərinin davamlı saxlanması üçün strukturlaşdırılmış xidmət zəruri idi; bunu təmin etmək üçün yerli idarəetmə ilə davamlı müqavilələr bağlandı. Bəzi binaların bərpası zamanı tarixi memarlıq və yerli ənənələrin qorunması məsələləri önə çıxdı və mütəxəssislərin iştirakı tələb olundu.
“Qara şəhəri Ağ şəhərə çevirdik” — bu, sadəcə estetik dəyişiklik deyil; bu, insanların ürəklərində və gündəlik həyatlarında baş verən transformasiyadır. Layihə göstərdi ki, yaxşı düşünülmüş və icma tərəfindən dəstəklənən tədbirlər şəhəri yalnız təmizləmək deyil, ona yenidən həyat vermək gücünə malikdir.
Bu təcrübə göstərir: birgə iradə, planlı strategiya və davamlı icma iştirakı ilə “qara” məkanları insanlara ümid verən “ağ” məkanlara çevirmək mümkündür. Əgər oxucu belə bir dəyişimi tətbiq etmək istəyirsə — kiçikdən başla: bir küçədən, bir parklıqdan. Kiçik dəyişikliklər toplandıqca böyük dönüşüm doğurur.
Mətanət Cəfərova,
Yeni Azərbaycan Partiyası,məsləhətçi
