Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün və suverenliyinin tam bərpa olunması xalqımızın çoxəsrlik tarixində mühüm və taleyüklü hadisədir. 2020-ci ildə Vətən müharibəsində qazanılan möhtəşəm Qələbə və 2023-cü ildə həyata keçirilmiş antiterror tədbirləri nəticəsində ölkəmiz öz torpaqları üzərində tam nəzarəti təmin etmişdir. Bu tarixi nailiyyət Prezident cənab İlham Əliyevin qətiyyətli liderliyi, uzaqgörən siyasəti və milli maraqlara əsaslanan strateji qərarları sayəsində mümkün olmuşdur. Məhz bu siyasətin davamı olaraq işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası və məskunlaşdırılması prosesi bu gün uğurla həyata keçirilir.
Uzun illər işğal altında qalmış Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgələri böyük dağıntılara məruz qalmışdı. Şəhərlər, kəndlər, infrastruktur obyektləri tamamilə məhv edilmiş, əhali doğma yurdlarından didərgin salınmışdı. Prezident İlham Əliyev müharibədən dərhal sonra bəyan etmişdir ki, azad edilmiş torpaqlar yenidən qurulacaq, həyat ora qayıdacaq və məcburi köçkünlər öz doğma yurdlarına ləyaqətlə geri dönəcəklər. Bu bəyanat qısa müddət ərzində real dövlət siyasətinə çevrilmişdir.
Azad edilmiş ərazilərdə aparılan bərpa və quruculuq işləri kompleks və sistemli xarakter daşıyır. Dövlət başçısının rəhbərliyi ilə “Böyük Qayıdış” proqramı hazırlanmış və icrasına başlanılmışdır. Bu proqram çərçivəsində yaşayış məntəqələrinin yenidən salınması, müasir infrastrukturun qurulması, sosial obyektlərin tikintisi və iqtisadi fəaliyyətin bərpası əsas prioritetlər kimi müəyyən edilmişdir. Məskunlaşdırma prosesi mərhələli şəkildə və uzunmüddətli inkişaf strategiyasına uyğun olaraq həyata keçirilir. İnfrastrukturun bərpası məskunlaşdırma siyasətinin əsas dayaqlarından biridir. Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə azad edilmiş ərazilərdə yeni avtomobil yolları, dəmir yolları, elektrik xətləri, su və qaz təchizatı sistemləri sürətlə qurulur. Füzuli, Zəngilan və Laçın beynəlxalq hava limanlarının istifadəyə verilməsi regionun nəqliyyat imkanlarını genişləndirməklə yanaşı, iqtisadi və sosial inkişaf üçün də mühüm zəmin yaradır.
Prezident İlham Əliyevin xüsusi diqqət yetirdiyi istiqamətlərdən biri müasir şəhərsalma konsepsiyalarının tətbiqidir. Azad edilmiş ərazilərdə “ağıllı şəhər” və “ağıllı kənd” layihələri reallaşdırılır. Bu layihələr ekoloji cəhətdən təmiz, enerjiyə qənaət edən, müasir texnologiyalara əsaslanan yaşayış mühitinin yaradılmasını nəzərdə tutur. Zəngilan rayonunun Ağalı kəndi bu konsepsiyanın ilk uğurlu nümunəsi kimi tarixə düşmüşdür. Burada qısa müddət ərzində müasir evlər, məktəb, tibb məntəqəsi, sosial obyektlər inşa olunmuş və ilk sakinlər doğma yurdlarına qayıtmışdır.
Müasir beynəlxalq münasibətlər sistemində beynəlxalq təşkilatlar dövlətlərarası əməkdaşlığın əsas sütunlarından birinə çevrilmişdir. Qloballaşma proseslərinin dərinləşməsi, transmilli problemlərin artması və regional təhlükəsizlik risklərinin çoxalması bu təşkilatların rolunu daha da gücləndirmişdir. Belə bir şəraitdə dövlətlərin və digər aktorların beynəlxalq təşkilatların fəaliyyətində səmərəli iştirakı həm milli maraqların qorunması, həm də qlobal problemlərin həlli baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Beynəlxalq təşkilatlarda səmərəli iştirak ilk növbədə aydın və məqsədyönlü xarici siyasət strategiyasının mövcudluğunu tələb edir. Dövlətlər öz milli prioritetlərini dəqiq müəyyənləşdirməli və bu prioritetləri təşkilatların gündəliyinə uyğun şəkildə irəli sürməlidirlər. Əks halda iştirak formal xarakter daşıyacaq və real nəticələr əldə etmək mümkün olmayacaq. Məsələn, təhlükəsizlik, iqtisadi inkişaf və ya humanitar sahələrdə maraqları olan ölkələr bu istiqamətlərdə ixtisaslaşmış beynəlxalq platformalarda daha fəal mövqe tutmalıdırlar.
Pərvin Cəfərli,
Yeni Azərbaycan Partiyası,məsləhətçi
