1918-ci ilin mart ayında erməni silahlı dəstələrinin törətdiyi qırğınlar Azərbaycan tarixində ən qanlı hadisələrdən biri kimi qalmaqdadır. Bu cinayətlər təkcə Bakı şəhəri ilə məhdudlaşmır, əksinə, Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində geniş miqyas almışdır. Şamaxı, Quba, Muğan, Lənkəran və digər bölgələrdə minlərlə insan qətlə yetirilmiş, evlər yandırılmış, dini və mədəni abidələr dağıdılmışdır. Əhalinin kütləvi şəkildə məhv edilməsi, uşaqların, qadınların və qocaların amansızcasına öldürülməsi bu hadisələrin tamamilə etnik təmizləmə məqsədilə həyata keçirildiyini sübut edir. Bakıda həyata keçirilən soyqırımı zamanı 10 mindən çox insan vəhşicəsinə qətlə yetirildi. Şamaxıda isə bu rəqəm 8 mindən çox idi. Qubada yalnız müsəlmanlar deyil, həm də burada yaşayan yəhudi əhali erməni silahlı dəstələrinin hədəfinə çevrildi. Tarixi mənbələr bu faciənin planlı şəkildə həyata keçirildiyini və erməni millətçilərinin Azərbaycanın etnik tərkibini dəyişmək məqsədini güddüyünü göstərir. Quba şəhərində aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində kütləvi məzarlıqlar aşkarlanmış, bu da cinayətlərin miqyasını sübut edən mühüm faktorlardan biri olmuşdur.
Hər il 31 Mart tarixi Azərbaycan xalqı üçün dərin hüzn və milli yaddaşın qorunması günü kimi qeyd edilir. 1918-ci ildə bolşeviklərin və erməni daşnaklarının birgə həyata keçirdiyi qanlı hadisələr nəticəsində minlərlə azərbaycanlı qətlə yetirilmiş, kəndlər və şəhərlər yandırılmış, mədəni irsimiz məhv edilmişdir. Bu faciə yalnız Azərbaycan xalqına qarşı deyil, eyni zamanda bütün bəşəriyyətə qarşı törədilmiş bir cinayət kimi yadda qalmalıdır.
Tarix heç zaman unudulmur. Erməni vəhşilikləri Azərbaycan tarixinin qanla yazılmış səhifəsi olsa da, güclü Azərbaycan yerləşdiyi bölgədə söz və nüfuz sahibi olmaqla bütün problemlərin öhdəsindən hər zaman uğurla gəlir. 31 mart soyqırımı insanlığa qarşı törədilmiş böyük cinayətlərdən biridir. Ölkəmizdə soyqırım qurbanları hər il yad edilir. Biz bu tarixi heç vaxt unutmayacağıq!
Aytac Məhərrəmli,
Yeni Azərbaycan Partiyası Nizami rayon təşkilatının məsləhətçisi
