Azərbaycan təbii qaz tədarükü baxımından Avropa üçün əsas tərəfdaş hesab olunur
Azərbaycan Respublikası da zəngin enerji ehtiyatlarına, inkişaf etmiş yanacaq və enerji infrastrukturuna və enerji sisteminə malik ölkələrdəndir. Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyi siyasətinin əsasları öz başlanğıcını 1994-cü ildə imzalanmış “Əsrin müqaviləsi”ndən götürmüşdür. Bundan əlavə Azərbaycan və Avropa arasında qaz Memorandumu Xəzər regionundan Avropaya təbii qazın nəqli üzrə əməkdaşlıq haqqında sazişə aiddir. Memorandumun məqsədi Azərbaycandan Avropaya enerji daşıyıcılarının təhlükəsiz təchizatının yaradılması və bununla da Avropanın Rusiya qazından asılılığının azaldılmasıdır. Saziş Azərbaycanın “Şahdəniz” qaz yatağını Avropa ilə birləşdirəcək Cənub Qaz Dəhlizi kimi tanınan boru kəmərinin tikintisini nəzərdə tutur. Cənub Qaz Dəhlizi təbii qazı Xəzər regionundan Avropaya, Gürcüstan, Türkiyə, Yunanıstan, Albaniya və Adriatik dənizindən keçərək İtaliyaya nəql edəcək bir sıra boru kəmərləridir. Ölkə təbii qaz ehtiyatları ilə zəngindir və Xəzər regionundan Avropaya təbii qazın çatdırılmasına yönəlmiş böyük infrastruktur layihəsi olan Cənub Qaz Dəhlizini işləyib hazırlayıb. Bu layihənin qaz təchizatı mənbələrinin şaxələndirilməsi və onun yeganə təchizatçıdan asılılığının azaldılması yolu ilə Avropa İttifaqının enerji təhlükəsizliyinə əhəmiyyətli töhfə verəcəyi gözlənilir. Azərbaycan Avropa üçün etibarlı tərəfdaş olub və hər iki tərəf Cənub Qaz Dəhlizinin uğurla həyata keçirilməsini təmin etmək üçün sıx əməkdaşlıq edib. Cənub Qaz Dəhlizi Xəzər regionundan Avropaya təbii qaz nəql edən bir sıra boru kəmərləridir. Layihə Avropadakı enerji mənbələrini şaxələndirmək və Rusiya qazından asılılığını azaltmaq məqsədi ilə başladıldı. TANAP Trans-Anadolu qaz kəməri deməkdir. O, Cənub Qaz Dəhlizinin əsas tərkib hissəsidir və Xəzər dənizindəki Şah si yatağından təbii qazın Türkiyə vasitəsilə Avropaya nəqli üçün nəzərdə tutulub. TANAP Gürcüstan-Türkiyə sərhədindən Türkiyə-Avropa sərhədinə qədər uzanır və ümumi uzunluğu 1800 km-dən çoxdur.boru kəməri ildə 16 milyard kubmetrə qədər təbii qaz nəql edə bilir və Qaz təchizatı mənbələrinin şaxələndirilməsi yolu ilə Avropa İttifaqının enerji təhlükəsizliyinin artırılmasında əsas rol oynayacağı gözlənilir. Cənub Qaz Dəhlizi Cənubi Qafqaz boru kəməri, Trans-Anadolu qaz kəməri (TANAP) və Trans-Adriatik boru kəməri (TAP) daxil olmaqla bir neçə boru kəmərindən ibarətdir. Boru kəməri sistemi Azərbaycanda başlayır və Avropaya çatmadan Gürcüstan və Türkiyədən keçir. Cənub Qaz Dəhlizinin rəsmi açılışı 2021-ci ilin may ayında baş tutub. Cənub Qaz Dəhlizi Xəzər regionundan Avropaya təbii qazın nəqli üçün nəzərdə tutulmuş milyonlarla boru kəmərinin kompleks şəbəkəsidir. Enerji təchizatının şaxələndirilməsinə və yeganə təchizatçıdan asılılığın azaldılmasına yönəlmiş Avropanın ən böyük infrastruktur layihələrindən biri hesab olunur. Cənub Qaz Dəhlizinə Trans-Anadolu qaz kəməri (TANAP) və Trans-Adriatik boru kəməri (TAP) daxil olmaqla bir neçə boru kəməri daxildir və ümumi uzunluğu 3500 km-dən çoxdur.
İslam Bafadarov,
YAP-ın gənc fəalı
