Azərbaycanın qədim və zəngin tarixə malik bölgələrindən biri olan Füzuli şəhəri, Qarabağın cənub hissəsində, Araz çayına yaxın ərazidə yerləşir. Füzuli rayonunun inzibati mərkəzi olan bu şəhər uzun əsrlər boyu ölkəmizin mədəni, iqtisadi və sosial həyatında mühüm rol oynamışdır. Tarixi mənbələrə görə, bu torpaqlarda insanların məskunlaşması qədim dövrlərə, Qafqaz Albaniyası və erkən orta əsrlər dövrünə gedib çıxır.
Füzuli həm də Azərbaycanın ədəbiyyat və mədəniyyət tarixində öz izini qoymuş şəxsiyyətlərin yurdu kimi tanınır. Böyük humanist şair Məhəmməd Füzulinin adını daşıyan bu şəhər, xalqımızın elmə, mədəniyyətə və mənəvi dəyərlərə verdiyi böyük önəmin simvoludur.
1993-cü ilin avqust ayında Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilən Füzuli şəhəri, 27 ildən artıq bir müddətdə düşmən tapdağı altında qaldı. Bu illər ərzində şəhər tamamilə viran edildi – evlər, məktəblər, xəstəxanalar, mədəniyyət ocaqları və dini abidələr dağıdıldı. Min illərlə formalaşmış mədəni irsimiz məqsədyönlü şəkildə məhv edildi, Füzuli xarabalığa çevrildi.
İşğal dövründə Füzulidən 100 mindən çox əhali öz doğma yurd-yuvasından didərgin düşdü. Onlar Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində məcburi köçkün həyatı yaşamağa məcbur oldular. Buna baxmayaraq, füzulililər doğma torpaqlarına olan ümidlərini heç vaxt itirmədilər.
2020-ci ilin sentyabrında başlayan Vətən müharibəsi xalqımızın tarixində dönüş nöqtəsi oldu. Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin qətiyyətli rəhbərliyi və Azərbaycan Ordusunun qəhrəmanlığı nəticəsində 17 oktyabr 2020-ci il tarixində Füzuli şəhəri işğaldan azad edildi.
Bu xəbər Azərbaycan xalqı üçün qürur və sevinc anı idi. Füzulinin azadlığı təkcə hərbi qələbə deyil, həm də milli ləyaqətin bərpası idi. Prezident İlham Əliyev həmin tarixi gündə xalqımıza müraciətində demişdi: “Füzulinin azad edilməsi qəhrəman oğullarımızın qanı, canı bahasına mümkün olub. Şanlı Azərbaycan Ordusu düşməni məğlub edərək doğma torpaqlarımızı azad edir.”
Füzuli şəhərinin azad olunması ilə Qarabağ cəbhəsində strateji üstünlük təmin edildi və bu, müharibənin sonrakı mərhələsində həlledici amillərdən biri oldu.
İşğaldan azad edildikdən dərhal sonra Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Füzulidə genişmiqyaslı bərpa və yenidənqurma işlərinə başlanıldı. Şəhərin təməli faktiki olaraq yenidən qoyuldu.
Füzuli Azərbaycanın ilk “ağıllı şəhəri” kimi planlaşdırılır. Burada müasir kommunikasiya xətləri, ekoloji cəhətdən təmiz enerji mənbələri və dayanıqlı şəhərsalma prinsipləri tətbiq edilir. 2021-ci ildə istifadəyə verilmiş Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı azad edilmiş ərazilərdə inşa olunan ilk hava limanı oldu və “Qarabağın hava qapısı” adlandırıldı.
Hazırda şəhərdə yaşayış binaları, məktəblər, uşaq bağçaları, tibb müəssisələri, mədəniyyət evləri, yollar və enerji infrastrukturu sürətlə bərpa olunur. “Füzuli şəhərinin Baş planı”nın reallaşması nəticəsində bura təkcə müasir şəhər deyil, həm də milli kimliyimizin, zəfərimizin və dirçəlişimizin simvoluna çevrilir.
Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Füzuliyə mütəmadi səfərlər edərək həyata keçirilən layihələrin gedişatını şəxsən izləyirlər. Bu, dövlətimizin Qarabağın dirçəlişinə verdiyi xüsusi əhəmiyyətin bariz nümunəsidir.
Füzuli bu gün təkcə bir şəhərin deyil, bütün Azərbaycanın qələbə və yenidən doğuluş tarixinin rəmzidir. Qırx ilə yaxın işğaldan sonra dirilən bu torpaq, xalqımızın birliyini, dözümünü və dövlət başçısının uzaqgörən siyasətini əks etdirir.
Bütün bu nailiyyətlər göstərir ki, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Qarabağ və Şərqi Zəngəzur tamamilə bərpa olunacaq, məcburi köçkünlər doğma yurdlarına qayıdacaq və Füzuli bir daha viran qalmayacaq.
İslam Bafadarov
Yeni Azərbaycan Partiyasının məsləhətçisi
