İyulun 3-də Astanada keçirilən Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) Zirvə toplantısı çərçivəsində Azərbaycan Respublikası ilə Çin Xalq Respublikası arasında “Strateji Tərəfdaşlığın Qurulması haqqında Birgə Bəyannamə” qəbul olunub. Bu mühüm sənəd, iki ölkə arasında diplomatik münasibətlərin qurulmasından sonra əməkdaşlığın yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu və strateji tərəfdaşlığın gücləndirilməsi istiqamətində mühüm bir addım olduğunu təsdiqləyir. Azərbaycan ilə Çin arasındakı diplomatik münasibətlər 1992-ci ildən başlayaraq müxtəlif sahələrdə inkişaf etmiş, siyasi, iqtisadi, mədəniyyət və digər sahələrdə qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq möhkəmlənmişdir. Bu gün iki ölkə arasında daha sıx əlaqələrin qurulması üçün atılan bu addım, həm də qlobal və regional miqyasda iqtisadi və siyasi əlaqələrin inkişafına ciddi təsir göstərəcək. Bəyannamə, Azərbaycan ilə Çin arasında mövcud olan dostluq əlaqələrinin strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəldilməsi məqsədini güdür. İki ölkə arasında qurulmuş diplomatik əlaqələr bu günə qədər möhkəm təməllər üzərində inkişaf etmişdir. Lakin, bu bəyannamə, Azərbaycan və Çin arasındakı əməkdaşlığın daha da genişlənməsi və hər iki ölkənin maraqlarını daha da irəlilətmək üçün yeni bir mərhələni göstərir. Bəyannamədə əsas məqsəd, tərəflərin beynəlxalq və regional səviyyədə birgə əməkdaşlıq edərək, sülh, sabitlik və iqtisadi inkişafın təmin olunmasına çalışmalarıdır. Siyasi əlaqələrin daha da möhkəmləndirilməsi, iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində daha sıx əməkdaşlığın qurulması və regional məsələlərdə daha fəal əməkdaşlıq edilməsi təklif olunur. Bəyannamə, iki ölkə arasındakı əlaqələrin qurulmasında əsas prinsipləri müəyyən edir və bu prinsiplərə riayət etməyi qarşılıqlı öhdəliklər kimi qeyd edir.
Bəyannamənin əsas prinsipləri aşağıdakılardır. Azərbaycan və Çin, bir-birinin suverenliyini və ərazi bütövlüyünü hörmətlə yanaşır və beynəlxalq münasibətlərdə bu prinsiplərə əsaslanaraq fəaliyyət göstərirlər. İki ölkə, beynəlxalq təşkilatlarda və regional məsələlərdə bir-birinin mövqeyini dəstəkləyir. Bu qarşılıqlı etimad, hər iki ölkənin xarici siyasətində birgə fəaliyyət etmələrini təmin edir. İqtisadiyyat, ticarət, investisiyalar, nəqliyyat, energetika, elm, təhsil və mədəniyyət sahələrində qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi məqsədilə bütün imkanlar nəzərdən keçirilir. İki ölkə arasında geniş ticarət mübadiləsinin və iqtisadi əlaqələrin artırılması prioritetdir. Azərbaycan və Çin, regional və beynəlxalq məsələlərdə əməkdaşlıq etməklə, sülh, sabitlik və inkişafın təmin olunmasına çalışırlar. Xüsusilə, qarşılıqlı təhlükəsizlik məsələlərində birgə fəaliyyət göstərməyi ön planda tuturlar.Bəyannamə çərçivəsində, Azərbaycan ilə Çin arasında iqtisadi və ticarət əlaqələrinin gücləndirilməsi xüsusi yer tutur. Çinin dünyanın ikinci ən böyük iqtisadiyyatı olması, Azərbaycanın isə geosiyasi mövqeyi nəzərə alındığında, bu əməkdaşlıq hər iki ölkə üçün faydalı olacaq. İki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrin inkişaf etdirilməsi, sərmayə qoyuluşlarının artırılması və iqtisadi layihələrin reallaşdırılması məqsədilə müvafiq addımlar atılacaq.Azərbaycan və Çin, xüsusilə enerji, ticarət və nəqliyyat sahələrində əməkdaşlıq etməyi planlaşdırır. Çin, Azərbaycan üçün əsas ticarət tərəfdaşlarından biri olmaqla yanaşı, Azərbaycanın Şərq və Qərb arasında bir keçid nöqtəsi kimi əhəmiyyətini artırır. İki ölkə, iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində qarşılıqlı investisiyaların artmasını təmin etmək üçün birgə əməkdaşlıq proqramları hazırlayacaq. Azərbaycan və Çin arasında imzalanan bu Bəyannamə, iki ölkə arasındakı əlaqələrin bir strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəldilməsi ilə nəticələnəcək. Bu, yalnız ikitərəfli münasibətlərin inkişafını deyil, həm də regional və beynəlxalq miqyasda əməkdaşlığın daha da dərinləşdirilməsini təmin edəcək. İki ölkə, xüsusilə regional məsələlərdə, beynəlxalq təşkilatlarda və hər iki tərəfi maraqlandıran təhlükəsizlik məsələlərində birgə fəaliyyət göstərməyi hədəfləyir. Bəyannamənin həyata keçirilməsi üçün müvafiq tədbirlər görüləcək və mütəmadi olaraq yüksək səviyyəli görüşlər keçiriləcək. Həmçinin, iqtisadi sahədə strateji layihələrin həyata keçirilməsi üçün xüsusi işçi qrupları yaradılacaq. Bu bəyannamə, yalnız Azərbaycan və Çin arasında əlaqələrin gücləndirilməsi baxımından əhəmiyyətli deyil, həm də regional və qlobal miqyasda müsbət təsir göstərəcəkdir.
Günel Nəsibova,
Yap-ın gənc fəalı
